Het is begin februari 1825, nu 200 jaar geleden. De winter is in volle gang, maar van sneeuw en ijs is in Fryslân geen sprake. Wel van wind en regen, alsof het drijfnatte najaar nog niet genoeg was… Wanneer de wind zich op 3 februari ontwikkelt tot een noordwesterstorm, en het ook nog springtij wordt, is het hek van de dam. Of beter gezegd: dan is er geen houden meer aan voor de verwaarloosde Zuiderzeedijken. De grootste natuurramp van de negentiende eeuw in Nederland wordt een feit.
De ramp in Wûnseradiel
Op 5 februari draaide de wind naar een krachtige zuidwesterstorm waardoor nu het ingestroomde water door dijkdoorbraken nu deels naar het noordelijke deel van Friesland stroomde. Achter Workum kwam het opstuwende zeewater nu terecht bij Hieslum, Parrega, Ferwoude, Gaast, Idsegahuizum, Allingawier, Exmorra en het zuidelijk deel van Makkum.
Polders overstromen
Ook de polders en meren, het Ferwouder polder, Wonnebuurster polder werden overstroomd. Geen dijk of dam konden het water meer keren. Velen vluchten met hun vee naar de hoger gelegen kerken van Ferwoude, Gaast en Piaam. Parrega ende Ritsebuurster polder bij Tjerkwerd waren 6 februari in de ochtend reeds overstroomd. 7 februari werden ook de Dedgumer polder en ook de Sens- en Atzebuurster polders overstroomd door de verwoestende stroom. De dijken van de Atzebuurster polder waren niet berekend tegen zulk geweld. Het dorp Greonterp en de molen werden raakten slachtoffer van deze overstroming. Met uitzondering van enkele hoog geleden boerderijen, stonden alle boerderijen flink in het water, met alle gevolgen die daaruit voorkomen. Het hooi en de mest en veel werktuigen dreven weg.
Witmarsum houdt het droog
Het zeewater stroomde verder noordelijk naar Longerhouw, Schraard, Cornwerd, Wons, Zurich. Tevens Schettens, Hichtum, Hartwerd, Burgwerd, Lollum, Arum en een gedeelte van Witmarsum. De scheiding van het zoute of ziltige water werden door de Pingjumer Halsband en de Hemdijken bepaald.
De watervloed had geen effect op de Polder onder Pingjum, een deel van Witmarsum en het dorp Kimswerd, omdat daar het water werd tegengehouden door de Pingjumer Halsband en de Bantumerzijl : een sluis te Kimswerd.
Schade
Er werden 1200 bunders weiland met vruchtbaar land door de vloed overstroomd met twee en een halve el. De schade was enorm, maar gelukkig niet al te veel vee wat verdronken was omdat die nog op tijd op hoger gelegen plaatsen kon worden gebracht. Ook gelukkig slechts 1 slachtoffers onder de ingezeten van deze Grietenij. De ontstane schade voor de boeren vraagt nog jaren aan herstel.
Video’s over de watersnoodramp
Omrop Fryslân maakt een documentaire over de ramp:
https://www.youtube.com/watch?v=z7JDXoFwVtw